Każdy z nas spotkał się choć raz w życiu z sytuacją, w której popełniliśmy wykroczenie – czyn, który narusza zarówno prawo, jak i porządek publiczny. Co to jest wykroczenie i co warto o nim wiedzieć? W niniejszym artykule postaramy się wyjaśnić te zagadnienia.
Definicja wykroczenia
Wykroczenie to czyn, który jest uznawany przez prawo jako naruszenie jego przepisów. Może się ono odznaczać wieloma cechami. Punktem wyjścia jest to, że czyn jest uznawany jako prawny, ale nierozróżnianie na drobne lub poważne naruszenia. Zatem, każde naruszenie prawa będzie zgodne z definicją wykroczenia. Następnie, wykroczenia są naruszeniami nie ściganymi na podstawie art. 41 kodeksu karnego. Oznacza to, że czyn może być uznany za wykroczenie, ale osoba popełniająca czyn nodotknięta zostanie prawem karnym. Kolejną ważną cechą jest to, że wykroczenie nie jest uznawane za przestępstwo w świetle prawa. Wreszcie, wykroczenia są sprawami nakazowymi i wyegzekwowaniem kary jest zależne od sędziego. Najczęstszymi przykładami wykroczenia są m.in.: jazda samochodem po spożyciu alkoholu, przekroczenie prędkości, sporządzanie fałszywych dokumentów, udział w bójce i inne czyny, które mogą być potraktowane jako wykroczenie.
Przykłady wykroczeń
Kiedy wspominamy o wykroczeniach, mówimy o naruszeniu norm postępowania, które nie są traktowane jako przestępstwa, lecz pociągają za sobą konsekwencje, takie jak na przykład upomnienia, grzywny lub ograniczenie swobód osobistych w ramach orzeczonego środka karnego. Przykładowo jazda bez ważnego biletu w środkach transportu publicznego w wielu krajach jest uznawana za wykroczenie. Innym popularnym wykroczeniem jest zakaz pyłoszczelnego palenia. Jest to zabronione już od określonej miesięcznej wartości bio-pyłu w powietrzu, która wprowadzono w wielu krajach w celu ochrony środowiska. Nadmierna prędkość lub nieodpowiednie manewry na drodze również są przykładami wykroczeń. Poza tym uprawianie działalności gospodarczej bez odpowiednich licencji lub bez wymaganych pozwoleń jest również postrzegane jako wykroczenie. W Kościele katolickim wykroczeniem jest kwestionowanie autorytetu władz kościelnych lub dopuszczanie się zachowań sprzecznych z wiarą. Ponadto, wykroczeniem jest również wszelkiego rodzaju zachowanie agresywne lub wręcz przeciwne, do którego może dojść na terenie biblioteki, szkoły lub miejsca użyteczności publicznej.
Konsekwencje wykroczeń
Konsekwencje wykroczeń zależą przede wszystkim od stopnia ich powtarzalności, jak również od rodzaju jaki popełniliśmy. Osobom, które zostały złapane na wykroczeniu, mogą zostać nakazane następujące kary: mandat karny, środowiskowa kara porządkowa, dozór policyjny, areszt oraz ukaranie grzywną. Ciężkość kary oraz jej rodzaj zależy od rodzaju wykroczenia. Jeśli nieuprawnioną odpowiedzialność ponosi dziecko do lat 15, kary będą zależeć od wieku dziecka oraz rodzaju popełnionego czynu. W przypadku stwierdzenia, że dziecko, które jest poniżej 15 roku życia, popełnia czyn zabroniony, oprócz konsekwencji karnych może zostać skierowane do poradni dla dzieci i młodzieży, gdzie będzie mogło uzyskać pomoc w rozwiązaniu problemów, które sprawiły, że popełniło ono wykroczenie. Jeśli danego czynu dopuścił się osoba pełnoletnia, to orzecznik może nakazać następujące kary: pozbawienie wolności do 2 lat, zakaz stosowania w określonych porach, grzywnę, usunięcie z miejsca zamieszkania lub ograniczenie swobody.
Przepisy dotyczące wykroczeń
Ustawa definiuje wykroczenia jako „czyny zabronione pod groźbą kary”, szczegółowe przesłanki takiego stwierdzenia określone są w art. 9. Konsekwencją stwierdzenia, że czyn popełniony przez osobę jest wykroczeniem, są czynności wyegzekwowane przez wymiar sprawiedliwości, np. grzywna, mandat czy nawet kara ograniczenia wolności. Oznacza to, że chociaż wykroczenia nie są takie surowe jak przestępstwa, niemniej niewłaściwe zachowanie może skutkować poważnymi konsekwencjami. Każdy możliwy wykroczenia określone jest w ustawie zgodnie z kręgiem tematycznym, czyli porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, postępowanie administracyjne, transport publiczny, rynek finansowy czy uprawnienia własności intelektualnej lub przyrodniczej. Superkara, która polega na bezpośrednim pozbawieniu wolności, może być wymierzona w przypadku wykroczeń ciężkich, określonych w art. 19. Zgodnie z treścią tego przepisu, karą wolnoci dla wykroczenia może być nawet do 5 lat więzienia.
Jak uniknąć wykroczeń?
Uniknięcie wykroczeń wymaga wiedzy na temat prawa i odpowiedzialności za własne zachowanie. Przede wszystkim należy mieć świadomość i rozumienie obowiązującego prawa. Przed założeniem własnego biznesu należy zaznajomić się z przepisami dotyczącymi prowadzenia działalności gospodarczej oraz dokładnie przestrzegać regulacji finansowych. Niezbędne jest także ustalenie odpowiedniej struktury finansowej firmy, w tym wdrażanie mechanizmów kontroli i księgowości. O różnych wykroczeniach można się także dowiedzieć od różnych instytucji publicznych, które często prowadzą szczegółowe analizy i opinie na temat zgodności z przepisami. Warto też otwarcie porozmawiać ze specjalistami, by mieć pewność, że prowadzi się właściwą działalność gospodarczą i unika się wszelkich nielegalnych działań. Osoby prowadzące własną działalność zobowiązane są do regularnego monitorowania przyjętych zasad i przepisów, co wymaga wysiłku i odpowiedzialności. Ponadto należy przeciwdziałać sytuacjom, w których istnieje ryzyko popełnienia błędu.