Prawo unijne i prawo krajowe wchodzą ze sobą w interakcje tworząc złożony system prawny. Wielu ludzi zastanawia się, które z tych dwóch praw ma pierwszeństwo. Czy prawo unijne jest ważniejsze od krajowego? A może jest odwrotnie? W niniejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania i wyjaśnić, jakie są relacje między tymi dwoma prawami.
Prawo Unijne a Prawo Krajowe – Wzajemne Relacje
Prawo Unijne i Prawo Krajowe są ze sobą połączone na wielu poziomach relacji. Z jednej strony istnieją przepisy i ustawy obecne w każdym państwie członkowskim w ramach Unii Europejskiej, a z drugiej strony jest tzw. prawo unijne, znane także jako przepisy dyrektyw lub prawa Wspólnoty, które mają zastosowanie do całej Unii Europejskiej. Oba rodzaje prawa współdziałają i wzajemnie stymulują się nawzajem, tworząc jednolitą strukturę w całej Unii Europejskiej. Każde państwo członkowskie jest zobowiązane dostosować swoje prawo krajowe do przepisów unijnych, w wyniku czego do minimum 50% prawa krajowego wywodzi się z prawa unijnego. Z drugiej strony, Unię Europejską, zgodnie z jej założeniami, tworzy różnorodność właściwa dla państw członkowskich – prawo krajowe wymusza więc określone warunki na prawo unijne i jego interpretację.
Uznawanie Prawa Unijnego w Polsce
Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 roku i od tego czasu Polska jednoznacznie przyjęła prawo Unii Europejskiej. Prawo Unijne ma moc prawną wyższą niż polskie ustawy, analize prawną należy zawsze rozpoczynać od rozważenia, czy regulacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. W latach 2004-2007 w Polsce wdrażano aktualne traktaty integracyjne, a następnie polskie prawo zostało dostosowane do standardów europejskich. To jasno wskazuje, że polskie ustawodawstwo musi być zgodne z traktatami i dyrektywami Unii Europejskiej. Jeśli prawo UE sprzeczne jest z prawem krajowym, to prawo programowe bierze pierwszeństwo. Prawo Unijne dzieli się na traktaty, dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i opinie. Są one odpowiednio przyjmowane i wprowadzane do polskiego prawodawstwa zgodnie z obowiązującą procedurą. W Polsce prawo Unijne stosowane jest ustawowo, podatnikom daje to uprawnienia, które korzystają z prawa i obowiązków, a ich egzekucja i nadzór spoczywają na sądach. Sądy są zobowiązane zapoznać się z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i stosować go w wyrokach oraz przypadkach badanych przed polskimi sądami.
Prawo Unijne a Prawo Krajowe – Zasady Kompetencji
Prawo Unijne i Prawo Krajowe to dwie kluczowe części prawa obowiązującego w danym państwie. Oba są stosowane na tych samych obszarach, pod warunkiem, że nie przeczą jedna drugiej. Jednak w wielu kwestiach prawa państw członkowskich UE często muszą iść dalej i wprowadzać nowe regulacje poza prawem Unii, w celu wykonania wymagań europejskich. Dla przykładu, w UE ustala się zasady zgodności produktów, jednak detale sprawia się ustawami krajowymi, które określają, jakie produkty są dopuszczone do obrotu w państwach członkowskich. Ostatecznie, zasady kompetencji związane z prawem unijnym i państwowym określają, jaka władza ma pierwszeństwo i kiedy może być użyty dany rodzaj prawa. Prawo Unii ma zastosowanie w przypadku, gdy temat dotyczy wspólnoty unijnej, a prawo państwowe jest używane, gdy dotyczy on danego państwa członkowskiego. Jeśli nie istnieje jasne i pozytywne wytyczne, wymagana jest harmonizacja praw, aby uniknąć sprzeczności.
Jakie Skutki Ma Pierwszeństwo Prawa Unijnego w Polsce?
Pierwszeństwo unijnego prawa w Polsce oznacza, że wszelkie traktaty unijne i ustawy opracowane przez organy Unii Europejskiej są wyższe i silniejsze niż prawa krajowe. Oznacza to, że prawo krajowe jest wykonywane wyłącznie w ramach prawa UE. Rezultatem pierwszeństwa prawa UE jest to, że obywatele i przedsiębiorstwa z zakresu działalności UE szybciej dostosowywać się do krajowych wymagań. To również może wywołać wpływ prawa Unii unormowany przez swobody europejskie, wykonywanie, wymianę lokalizuje i realizację umów, a także inne międzynarodowe organizacje. Wszystkie te korzyści powodują, że przedsiębiorstwo w Polsce ma dostęp do wielu przydatnych i korzystnych usług oraz możliwości w całej Europie. Z perspektywy jednostki indywidualnej pierwszeństwo prawa UE umożliwia również prawa i wolności obywatela Unii, należące do głównych przywilejów prawnych i unijnych, a także wygodne podróże i wymianę plonów.